Γιορτάζουμε το χθεσινό ηρωικό χθες, με το αύριον “ούκ έσσεται άμεινον...”!

Θεόδωρου Βρυζάκη: "Η Έξοδος του Μεσολογγίου"

Σήμερα γιορτάζουμε τα 200 χρόνια που πέρασαν από την Επανάσταση του 1821,  αλλά ο ελληνικός λαός δίνει την εντύπωση ότι είναι  ακόμη μέχρι και σήμερα πολιορκημένο, δεσμώτης των αδυναμιών του. Που προσπαθεί να σηκώσει το ανάστημα του, αλλά δεν μπορεί δεν είχε την τύχη να έχει  κυβερνήτες για να τον κυβερνήσουν, όπως έλεγε με μελαγχολία ο Μακρυγιάννης. Που κάθε μέρα βυθίζεται στο σκοτάδι που δημιουργούν εχθροί εντός των τειχών. Που “ξεπουλιάζουν” το έθνος σαν την κότα και συνεπαίρνει ο άνεμος τα πούπουλα, όπως πρόβλεπε ο Διονύσιος Σολωμός. Αλλά το αύριον ουκ έσσεται άμεινον, όπως έλεγε...

 

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

 

Ανοίγω ταπεινά μερικές σελίδες και παρουσιάζω, άγια μέρα σήμερα, μερικά στιγμιότυπα, από τον ξεσηκωμό του Γένους το 1821. Από την σπίθα που άναψε ο πρωτομάρτυρας Ρήγας, στην Φιλική Εταιρεία που ιδρύθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας, στους ηγέτες και ήρωες της Επανάστασης του 1821, όπως οι Μακρυγιάννης, Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Μπότσαρης, Ανδρούτσος, Διάκος, Παπαφλέσας, Νηκηταράς και άλλοι,  τον εθνικό ποιητή Διονύσιο Σολωμό να ενσαρκώνει τον αγώνα προς την όμορφη  ελευθερία, για μία ελευθερία που με αυτοθυσία το Μεσολόγγι έδειξε ότι έχοντας σθένος και  τόλμη τούτη η φυλή τρομάζει και τους ίδιους τους… «Θεούς»! Αλλά, δυστυχώς, καταδεικνύεται ότι τρομάζει και από τους όμαιμους και τους ομόγλωσσους, από το ίδιο  το “ομόν γένος”, όπως για πρώτη φορά παρουσιάζει το ενωμένο ελληνικό έθνος ο Όμηρος!

 

Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Φον Γκέτε στο βιβλίο του «Ο κόσμος της Σοφίας» γράφει στην αρχή αντί προλόγου την εξής φράση: «Όποιος την ιστορία του την ίδια δεν ξέρει, το πώς και το γιατί εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, στης αμάθειας το σκοτάδι μένει και ζη μονάχα απ' τη μια στην άλλη μέρα». Μεγάλη κουβέντα και πόσο μάλλον σε τούτους τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε, που η ιστορία για τους περισσότερους από εμάς θεωρείται αδιάφορη τόσο για τους μαθητές, καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα δασκαλίζει και δεν βάζει σε πειρασμό τους νέους να αναζητήσουν για την ιστορία αυτού του τόπου, όπου ο ήλιος και ο ουρανός είναι μάρτυρες σε όσα συνέβησαν σε τούτα τα ευλογημένα χώματα. Μια ιστορία που το μέγεθός  της και η ποικιλία της  σε τρομάζει από τα βάθη των αιώνων μέχρι και…τη στιγμή που  ο ιστορικός του μέλλοντος θα προσπαθήσει να γράψει όσο μπορέσει καλύτερα  και την ιστορία των…Νεοελλήνων, ίσως όμως εντελώς ... διαφορετική!!!

 

Η σπίθα για την…επανάσταση

 

Εφέτος εν καιρώ πανδημίας γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση τους  έθνους μας  από τον  τουρκικό ζυγό, ενός ζυγού που για να απελευθερωθούμε χρειάστηκαν 400 χρόνια! Τότε που ο καθένας από τους προγόνους μας ζούσε μέσα στο σκοτάδι, στη φρίκη, στη μαυρίλα, στη σκλαβιά, στη μαρτυρική πείνα και στην αβεβαιότητα  και κάθε μέρα που περνούσε μέσα στην ψυχή του έψαχνε να βρει τη λέξη της ελπίδας, την ελπίδα για την ελεύθερη πατρίδα! Τούτη τη σπίθα για την ελευθερία την είχε  βρει και την άναψε σε νεαρή ηλικία ο Ρήγας Φερραίος με την παρότρυνση προς  τους σκλαβωμένους συμπατριώτες του στην Ελλάδα να εξεγερθούν κατά της τουρκοκρατίας και να αγωνισθούν για την ανεξαρτησία τους. Σε κάποιο γραπτό του ανέφερε τα ακόλουθα:

 

«Όντας φύσει φιλλέλην δεν ευχαριστήθην μόνον απλώς να θρηνήσω την κατάστασιν του Γένους μου, αλλά και συνδρομήν να επιφέρω επάσχισα, όσον το επ’ εμοί».

 

Επηρεάστηκε από το παράδειγμα των Γάλλων, οι οποίοι αγωνίσθηκαν με το γνωστό σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη», ενδυνάμωσε την απόφασή του να αφιερώσει όλες τις δυνάμεις του στην προετοιμασία της εθνεγερσίας των συμπατριωτών του.

 

Έτσι είχε αρχίσει να μελετά το επαναστατικό Σύνταγμα της Γαλλίας και στη συνέχεια να σχεδιάζει το Σύνταγμα μιας απελευθερωμένης Ελλάδας, και να συνθέτει τον “Θούριο” και άλλα πατριωτικά άσματα. Αποτέλεσμα ο “Θούριος” να είναι η πρώτη σπίθα για τον αγώνα προς την Ελευθερία. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο μεγάλος αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, είχε πει τα ακόλουθα σημαντικά για τον Ρήγα Φεραίο:

 

«Εστάθη ο μεγαλύτερος ευεργέτης της φυλής μας. Το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον του Θεού, όσο το αίμα του άγιο».

 

 Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, και σύμφωνα με τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Τέταρτο μέλος της μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη. Πιθανό να ήταν ο Νικόλαος Γαλάτης τρίτο ή πέμπτο μέλος της Εταιρείας. Επίσης από τα πρώτα μέλη που μυήθηκαν ήταν και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (και μάλιστα κατά ορισμένες πηγές υπήρξε συνιδρυτής, πριν από τον Ξάνθο που μυήθηκε αργότερα). Οι Φιλικοί αφού μυούνταν στην Εταιρεία έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις. «Ο μυστικός χαρακτήρας της εξηγεί εν μέρει τον περιορισμένο και αμφίσημο χαρακτήρα των τεκμηρίων που άφησε πίσω της.»

 

Η Επανάσταση ξεκίνησε ουσιαστικά τον Φεβρουάριο  του 1821 στις παραδουνάβιες ηγεμονίες από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και ενδυναμώθηκε στην Πελοπόννησο τον επόμενο μήνα με την απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου) και την Προκήρυξη των επαναστατημένων Ελλήνων προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ότι ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους. Και παρά την αποτυχία του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία, η σπίθα της επανάστασης άναψε για τα καλά στην Πελοπόννησο και  επεκτάθηκε σ’ όλο τον ελλαδικό χώρο.

 

Η κατάληψη της Τριπολιτσάς τον Σεπτέμβριο του 1821 παγίωσε την επανάσταση και ανέδειξε τη στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.Οι επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων συνεχίστηκαν στα Δερβενάκια, τη Γραβιά με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αλλά και στη θάλασσα, όπου διακρίθηκαν ναυμάχοι του επιπέδου ενός Κωνσταντίνου Κανάρη κι ενός Ανδρέα Μιαούλη. Η αδυναμία των Οθωμανών Τούρκων να καταστείλουν την Επανάσταση οδήγησε στην εμφάνιση των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ, που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη απειλή για την Επανάσταση, σε συνδυασμό με τις εμφύλιες διαμάχες που είχαν ξεσπάσει μεταξύ των Ελλήνων («η διχόνοια... η δολερή» που λέει και ο εθνικός μας ποιητής στον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν»). Η πτώση του Μεσολογγίου τον Απρίλιο 1826 αναζωπύρωσε το κίνημα των φιλελλήνων στην Ευρώπη και ο ελληνικός ξεσηκωμός έλαβε διεθνείς διαστάσεις.

 

 

Τα ηρωικά γεγονότα και οι καθοριστικές μάχες

 

Η συνδρομή των Μεγάλων Δυνάμεων στην απελευθέρωση υπήρξε καθοριστική, ιδιαίτερα με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827. Οι Έλληνες εξακολουθούσαν να μάχονται ηρωικά έως την τελευταία μεγάλη μάχη του Αγώνα στην Πέτρα της Βοιωτίας, τον Σεπτέμβριο του 1829, στην οποία διακρίθηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης, μία παραγνωρισμένη προσωπικότητα της Επανάστασης. Την περίοδο αυτή αναδείχθηκαν οι στρατηγικές ικανότητες του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ιδιαίτερα στις Μάχες της Αράχωβας και σε περιοχές της Αττικής. Στο μεταξύ, η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα στις αρχές του 1828 και η αναγόρευσή του από την εθνοσυνέλευση σε Κυβερνήτη της Ελλάδας σηματοδότησαν την απαρχή της οικοδόμησης του νέου κράτους.

 

Δημήτρης Λιαντίνης: Ένας στίχος του Σολωμού είναι αρκετός!!!

 Ο αείμνηστος μέγιστος καθηγητής της φιλοσοφίας Δημήτρης Λιαντίνης αν έβλεπε τις εκδηλώσεις που έχουν προγραμματισθεί να  διοργανώσουν οι Νεοέλληνες για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου επιλέγοντας τον Διονύσιο Σαββόπουλο αντί του Διονυσίου Σολωμού, του μεγαλύτερου Έλληνα ποιητή που ενσάρκωσε με τις ιερές λέξεις των Ελλήνων από τα βάθη των αιώνων τον ύμνο προς την Ελευθερία, θα εξαφανιζόταν ξανά  στην πλαγιά του Ταύγετου! Ωστόσο,  από τη διάλεξη που είχε κάνει σε  αφιέρωμα προς τον μεγαλύτερο Έλληνα ποιητή που αξίζει να την παρακολουθήσετε καθώς υπάρχει διαθέσιμο οπτικοακουστικό υλικό στο διαδίκτυο αναφέρει:

 

«Το '21 ο Σολωμός μας το έσωσε με ένα μόνο στίχο, ένας στίχος στάθηκε αρκετός. Είναι ο περίφημος στίχος στην αρχή του Ύμνου εις την Έλευθερίαν

 

       Σε γνωρίζω από την κόψη

       του σπαθιού την τρομερή

Αυτός ο στίχος είναι στίχος φιλοσοφικός χωρίς όρια «…»

Ποια είναι η «κόψη του σπαθιού»; Βέβαια, απλά, και σε πρώτο επίπεδο το σφαγικό, το σπαθί κόβει, σφάζει. Οι αγωνιστές, το σπαθί του Νικηταρά από το Τουρκολέκα, του Μάρκου Μπότσαρη, του Αθανασίου Διάκου... Αυτή είναι η οπτική της εμφάνιση, της επιπολής (η επιπόλαιη). Η «κόψη του σπαθιού» είναι και κάτι άλλο. Είναι ένα σύμβολο που πολύ πυκνά περιγράφει τον βαθύτερο νόμο πού διέπει τα φαινόμενα και τις δράσεις του σύμπαντος. Είναι ένα σύμβολο πού πίσω του κρύβεται μία μαθηματική πραγματικότητα και από εδώ αρπάζω την ευκαιρία να πω ότι ο Σολωμός ποίηση έκανε πίσω από τα μαθηματικά και τη γεωμετρία. Μας έχει τονίσει πάρα πολλές φορές ότι ποίηση δεν είναι τα συναισθήματα και οι εικόνες και ολ' αυτά πού κάνουν οι περισσότεροι ποιητές, πού δικαιολογημένα κάποιος πολιτικός τους είπε «λαπάδες». Είναι από το αρχέτυπο «λώπος» για το όποιο ο Πλάτων τους εξόρισε από την πολιτεία του, όπως ξέρετε. Στην ιδεώδη πολιτεία, πού έφτιαξε ό Πλάτων, στο δεύτερο γύρο, τους πετάει έξω. Έξω οι ποιητές! Ποίηση σημαίνει γεωμετρία, σημαίνει μαθηματικά, σημαίνει προσέγγιση του κόσμου των φαινομένων και των ανθρώπων μέσα από δομές στέρεες. Εκείνο το ''μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω'' που έλεγε ο Πλάτων και είχε γράψει στην Ακαδημία, στον Ακάδημο, εκεί στην αρχαία του σχολή, αν ξέρετε, που έλεγε να μην έρθει κανείς εδώ, που δεν είναι μαθηματικό μυαλό. Δεν μας χρειάζεται. Ο Σολωμός αυτό θα το πει με εκατό τρόπους και μάλιστα, παραπέμπω αμέσως, στον έκτο συλλογισμό, στους Ελεύθερους Πολιορκημένους, πού λέει: ''Το νόημα του ποιήματος είναι ένας κόσμος μαθηματικά βαθμολογημένος''. Από εκεί ξεκινάμε για να φτάσουμε υστέρα στις φοβέρες εντύπωσες και όλα αυτά τα πάθη που περιγράφουν οι ποιητές Σαίξπηρ, Ντάντε (Κόλαση, Πουργκατόριο).

 

Αλλά ή σκέψη του ποιητή είναι σκέψη θετικού επιστήμονα, Δεν έχω καιρό να σας δείξω ότι οι τρεις μεγάλοι τραγικοί μας ποιητές, που έγραψαν την αττική τραγωδία, είναι καθαρά φυσικοί επιστήμονες, έρχονται από τους Ίωνες φυσικούς. Λοιπόν, με βάση αυτό, αύτη ή πρόταση ''η κόψη του σπαθιού'', πέρα από του ότι είναι το σπαθί πού κόβει, είναι και κάτι άλλο. Τι; Είναι, σας λέω, το σύμβολο πού περιγράφει όλους τους νόμους της φύσης, θ' αναφερθώ σε λίγα παραδείγματα, διανοητικά πειράματα πού λέει και ένας μεγάλος φυσικός της εποχής μας, ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, να δείτε πως απάνω στην «κόψη του σπαθιού» παίζονται όλα τα ιερά και τα άχραντα της φύσης.

 

Μπορεί να εφαρμοστεί σε εκατομμύρια περιπτώσεις αυτή ή «κόψη του σπαθιού». Φέρτε, σας παρακαλώ, στο μυαλό σας το χρόνο, το χρόνο τον ψυχολογικό, γιατί χρόνοι υπάρχουν πολλοί. Δε μιλάω ούτε για κοσμολογικό χρόνο ούτε για θερμό δυναμικό χρόνο ούτε για φανταστικό, πού λέει ή κβαντομηχανική, πού δεν υπάρχει παρελθόν και παρόν. Ο χρόνος, όπως τον βιώνουμε με το ρολόι, έχει τρεις διαστάσεις: το παρελθόν, πού πέρασε, το μέλλον, εκείνο πού δεν έχει έρθει ακόμη, και το παρόν. Απάνω στην ακμή του παρόντος, στα νυν, ό χρόνος είναι μια ροή, τρέχει. Απάνω σ' αυτά τα νυν τα αλλεπάλληλα και τα συνεχόμενα συναντιέται το παρελθόν και το παρόν. Δηλαδή, κάθε πού είναι μέλλον, δεν είναι παρελθόν. Έχουμε μια τέτοια συνεχή ροή. Το δευτερόλεπτο επομένως είναι ή κόψη του σπαθιού. Το δευτερόλεπτο έχει μία ορισμένη διάρκεια. Αλλά αν το δούμε σε κλασματική μορφή, γίνεται οξύτατη ή στιγμή, το δευτερόλεπτο. Μπορεί να το διαιρέσουμε το δευτερόλεπτο, το secondo πού λένε στη Φυσική, σε χίλια, να πάρουμε το 1/1000, Μπορούμε να το διαιρέσουμε σε ένα εκατομμύριο, σ' ένα δις η ένα τρις. Ξέρετε δε ότι ό χρόνος Plank, πού μας λένε σήμερα στην κβαντική φυσική, είναι η ελάχιστη μορφή του χρόνου, που είναι το 10 εις την μείον 27 του Δευτερολέπτου. Διαιρέστε δηλαδή to δευτερόλεπτο σε εκατομμύρια δισεκατομμύρια, τρισεκατομμύρια ίσα μέρη και πάρτε ένα. Είναι λοιπόν μία Spitze, μία κορυφή, μία κόψη του σπαθιού το δευτερόλεπτο.

 

Άλλο παράδειγμα. Περπατάτε σ' ένα ποταμάκι και βάζετε το πόδι σας . Εμ, δεν πατάμε νερό, γιατί προτού πατήσουμε, το νερό έφυγε κι έρχεται άλλο και άλλο και άλλο. Δεν μπορούμε να πατήσουμε στο νερό, Το είπε ο Ηράκλειτος από την παλιά εποχή, γι΄αυτό εισηγήθηκε τη θεωρία του αιώνιου γίγνεσθαι και της εξέλιξης. 'Πάντα ρεί'', πού λέει, 'πάντα ρει, πάντα χωρεί, ουδέν παγίως μένει'', τίποτα σταθερό δεν υπάρχει, διότι προτού έρθει, έφυγε.

«…»

Ένα ακόμη παράδειγμα θα σας φέρω, τι σημαίνει αυτό μέσα στη φύση.

 

Φέρτε στο μυαλό σας μια παράσταση, που βλέπετε στην οθόνη. Ένα τσακάλι κυνηγάει ένα λαγουδάκι. Ένα λευκό τσακάλι στις απέραντες χιονισμένες στέπες του Καναδά κυνηγάει ένα λευκό λαγουδάκι. Προσαρμογή. Σφαίρα! Πεινασμένο το τσακάλι να αρπάξει το λαγουδάκι, να το ξεσχίσει. Βλέπουμε τη σκηνή. Το πλησιάζει, το πλησιάζει, το αγγίζει, μας πιάνεται ή αναπνοή, Αχ! δεν αντέχουμε να δούμε τη σφαγή, το αίμα... Εκείνη τη στιγμή γίνεται το παράδοξο. Κάνει μια απότομη στροφή, 90 μοίρες, ο λαγός, το τσακάλι έχει συντονίσει την ταχύτητά του με το ρυθμό, μπερδεύει το χρώμα του χιονιού με το χρώμα του λαγού και πέφτει ευθεία. Προχωρεί 10', κοιτάζει μπροστά, πουθενά στόχος. Α! λέμε, ο λαγός έχει γίνει άφαντος εν τω μεταξύ. Α! λέμε, ανακουφισμένοι. Γλίτωσε το καημένο το λαγουδάκι Εμ, δε. Δε γλίτωσε το λαγουδάκι, αγαπητοί μου φίλοι. Διότι μπορεί να γλίτωσε το λαγουδάκι, αλλά θα πεθάνει το τσακάλι από την πείνα. Αυτό δεν το' χαμέ σκεφτεί. Και μη μου πείτε ότι παρακάτω θα βρει άλλο. Αυτά είναι ελληνικά σοφίσματα, Έτσι; θα πεθάνει το τσακάλι από την πείνα. Τι σημαίνει αύτη ή στιγμή της ατυχής προσέγγισης; Σημαίνει ότι για να ζήσει το ένα, πρέπει να πεθάνει το άλλο. Για να ζήσει Ο λαγός, θα πεθάνει το τσακάλι. Μονάχα έτσι και τον ξεσχίσει τo λαγό, θα ζήσει το τσακάλι. Δηλαδή η ζωή του τσακαλιού οικοδομείται πάνω στο θάνατο του λαγού καί, αντίστροφα, η ζωή του λαγού οικοδομείται πάνω στο θάνατο του τσακαλιού. Σημαίνει αυτό, εάν δούμε επαγωγικά και διευρύνουμε το παράδειγμα, ότι: σε κάθε στιγμή, αυτό πού λέμε φύσις, μέσα στο σύμπαν, είναι μία οικοδόμηση της ζωής απάνω στο θάνατο και αντίστροφα. Αυτό το παράδειγμα πού σας λέω, του λαγού και του τσακαλιού μπορούμε να το βρούμε να εφαρμόζεται σε εκατομμύρια... Αυτή τη στιγμή σκεφτείτε τι γίνεται σε ωκεανούς, σε ζούγκλες, σε Αφρικές, σε δάση κλπ. Πόσα ζώα ξεσχίζονται για να στηρίξουν, να καθιδρύσουν τη ζωή των άλλων. Να, τι σημαίνει ή κόψη του σπαθιού.

 

Αυτό το πράγμα, άπλα, στην πολιτική την ιστορία ή την ηθική είναι εκείνο πού είπανε οι αγωνιστές του '21: Ελευθερία ή θάνατος. Οι δύο διαστάσεις, η από δω πλευρά του ξίφους και η από κει πλευρά του ξίφους. Και ή κόψη. θα συναντηθούν και θα κρίνουν τα πράγματα, Ελευθερία η θάνατος, Η, εκείνο που κάνανε οί Έλληνες και πετύχανε το παράδοξο αποτέλεσμα (αυτοί δηλαδή πού περπατήσανε επί ξυρού ακμής, απάνω στην κόψη του σπαθιού) είναι εκείνο πού μας είπε με έναν πολύ χαρακτηριστικό τρόπο ο Κολοκοτρώνης:

 

“Ημείς, έλεγε, εάν δεν ήμεθα τρελοί, δεν εκάμαμεν την επανάσταση. Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς'': Ή κόψη του σπαθιού.Συνοψίζω όλα αυτά τα παραδείγματα από τη φύση, τις παρατηρήσεις, για να φτάσω εκεί πού πρέπει να φτάσω και να δούμε τι έκαμε ο Σολωμός, αγαπητοί μου φίλοι, μ' αυτή τη σύλληψη που είχε:

 

Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού...

 

Γνωρίζει την Ελευθερία, την Ελλάδα, την αιώνια Ελλάδα, όχι μόνο εκείνη τη στιγμή, αλλά σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας μας.»

 

Το ενδοξότερο αλωνάκι σύμβολο θάρρους και τόλμης!

 

Το Μεσολόγγι επαναστάτησε στις 20 Μαΐου του 1821. Η σημασία της θέσης έγινε γρήγορα αντιληπτή από την τοπική ηγεσία της επανάστασης. Στην πόλη πραγματοποιήθηκε η συνέλευση της Δυτικής Ελλάδας και στη συνέχεια έγινε έδρα της διοίκησης της Δυτικής Ελλάδας, που έφερε την ονομασία Οργανισμός της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας.

 

Το 1822 η πόλη πολιορκήθηκε για πρώτη φορά από τα στρατεύματα του Κιουταχή που είχε νικήσει τους Έλληνες στο Πέτα, και του Ομέρ Βρυώνη που είχε ολοκληρώσει την υποταγή του Σουλίου. Μετά από δύο μήνες οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία έχοντας υποστεί σοβαρές απώλειες. Την επόμενη χρονιά ένα νέο τουρκικό στράτευμα με επικεφαλής τον Μουσταή πασά κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι άλλα αναλώθηκε ανεπιτυχώς στην πολιορκία του γειτονικού Αιτωλικού. Οι Τούρκοι μετά την αποτυχία να καταλάβουν το Αιτωλικό εγκατέλειψαν το σχέδιο επίθεσης στο Μεσολόγγι και αποχώρησαν.

 

 

Το 1825 ο Κιουταχής συγκέντρωσε μεγάλο στρατό στη Λάρισα και κατευθύνθηκε στο Μεσολόγγι. Στα τέλη Απριλίου 1825 στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε την πολιορκία του Μεσολογγίου. Όλες οι επιθέσεις που επιχείρησε ο Κιουταχής εναντίον της πόλης απέτυχαν, όπως και η προσπάθεια του να αποκλείσει τον ανεφοδιασμό της πόλης από στεριά και θάλασσα. Οι πολιορκημένοι ήρθαν σε συνεννόηση με τον Καραϊσκάκη, ο οποίος διεξήγαγε πόλεμο φθοράς στα νώτα του στρατεύματος του Κιουταχή, αναγκάζοντάς τον να περάσει σε θέση άμυνας, τον Οκτώβριο του 1825.

 

Εν τω μεταξύ, ο Σουλτάνος προβλέποντας ορθά ότι η πολιορκία θα ήταν χρονοβόρα και βάσει του ότι οι Ευρωπαϊκές Αυλές, πιεζόμενες από το φιλελληνικό κίνημα των λαών τους, είχαν αρχίσει να αναγνωρίζουν την ύπαρξη ελληνικού ζητήματος, θέλησε να ενισχύσει τον αποκλεισμό της πόλης με επιπλέον δυνάμεις και του Ιμπραήμ, παρά το ότι κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν στην αρχική του συμφωνία με τον Αιγύπτιο στρατάρχη. Στις αρχές του Οκτώβριου 1825 κατέπλευσαν στην Αλεξάνδρεια ναυτικές μοίρες όλων των Οθωμανών συμμάχων, συνολικής δύναμης 145 πλοίων, που αποτελούνταν από τούρκικα, αιγυπτιακά, αλγερινά, τριπολίτικα μεταγωγικά και πολεμικά σκάφη, ενώ υπήρχαν και αρκετά υπό διάφορες ευρωπαϊκές σημαίες. παράλληλα, στην πόλη αυτή συγκεντρώθηκαν 8.000 Άραβες πεζοί, 1.200 ιππείς καθώς και περίπου 800 άτακτοι τούρκοι που εκγυμνάζονταν υπό την επίβλεψη γάλλων στρατηγών, ενώ μεγάλες ποσότητες τροφίμων και πολεμοφοδίων είχαν επίσης φτάσει από τους Γαλλικούς λιμένες. Με όλες αυτές τις δυνάμεις, ο Ιμπραήμ σκόπευε τόσο στην καθυπόταξη ολόκληρης της Πελοποννήσου όσο και στην άλωση του Μεσολογγίου.

 

Με την άφιξη του νέου ισχυρού στρατεύματος η πολιορκία ξανάρχισε σφοδρότερη. Παρόλα αυτά μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826 οι Τούρκοι δεν είχαν σημειώσει καμία επιτυχία. Ο Ανδρέας Μιαούλης με τον στόλο του κατάφερνε να ανεφοδιάζει το Μεσολόγγι και η άμυνα των πολιορκημένων παρέμενε ισχυρή.

 

Από τον Μάρτιο όμως η κατάσταση άρχισε να αλλάζει με κατάληψη από τους Τούρκους στρατηγικών νησίδων της λιμνοθάλασσας, όπως το Βασιλάδι και ο Ντολμάς. Οι Έλληνες κατάφεραν να διατηρήσουν τον έλεγχο της νησίδας Κλείσοβα μετά από μία σφοδρή μάχη, στην οποία τα στρατεύματα του Ιμπραήμ είχαν πολύ βαριές απώλειες. Όμως η δυνατότητα του ελληνικού στόλου να ανεφοδιάσει την πόλη είχε καταστεί αδύνατη, με αποτέλεσμα οι αμυνόμενοι να βρεθούν σε δυσχερέστατη θέση. Η κατάσταση στην πόλη έγινε δραματική και η πείνα άρχισε να θερίζει τους κατοίκους. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το συμβούλιο των οπλαρχηγών και προκρίτων της πόλης πήρε την απόφαση για την έξοδο των κατοίκων από το Μεσολόγγι. Η έξοδος ορίστηκε για την νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου με ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων, μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826. Το σχέδιο της εξόδου πιθανότατα προδόθηκε, μάλλον από αυτόμολο ξένο, με αποτέλεσμα οι τουρκοαιγύπτιοι να απαντήσουν με σφοδρή επίθεση που συνοδεύτηκε από σφαγή. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και μόνο 1.500 κατάφεραν να διασωθούν.

 Σήμερα γιορτάζουμε τα 200 χρόνια που πέρασαν από την Επανάσταση του 1821,  αλλά ο ελληνικός λαός δίνει την εντύπωση ότι είναι  ακόμη μέχρι και σήμερα πολιορκημένο, δεσμώτης των αδυναμιών του. Που προσπαθεί να σηκώσει το ανάστημα του, αλλά δεν μπορεί δεν είχε την τύχη να έχει κυβερνήτες για να τον κυβερνήσουν, όπως έλεγε με μελαγχολία ο Μακρυγιάννης. Που κάθε μέρα βυθίζεται στο σκοτάδι που δημιουργούν εχθροί εντός των τειχών. Που “ξεπουλιάζουν” το έθνος σαν την κότα και συνεπαίρνει ο άνεμος τα πούπουλα, όπως πρόβλεπε ο Διονύσιος Σολωμός. Αλλά το αύριον ουκ έσσεται άμεινον, όπως έλεγε... ο Θεόκριτος. “Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον”, έλεγε ο αρχαίος Έλληνας ποιητής Θεόκριτος (3ος αιώνας π.Χ.), με την προτροπή αυτή είναι σήμερα περισσότερο εκκωφαντική...