Γιατί οι Ελληνόβλαχοι της Ακαρνανίας έχουν αρχαία ελληνικά ονόματα

 Γράφει ο Γιώργος Π. Μπαμπάνης

 Όταν ο Αλή Πασάς ήταν κυρίαρχος στην περιοχή της Ηπείρου και όλης της γύρω περιοχής έως την Ακαρνανία, η Φιλική Εταιρεία είχε δώσει το σύνθημα να δίνουν οι Έλληνες στα παιδιά τους ολοένα και περισσότερο αρχαία ονόματα.

Από μικρός μου προξένησε μεγάλη απορία η διαπίστωση ότι πολλοί συγχωριανοί μου από το Στρογγυλοβούνι και την Παλαιομάνινα, αλλά και στα άλλα βλαχοχώρια της Ακαρνανίας, είχαν αρχαιοελληνικά ονόματα και μάλιστα σπάνια ακόμα και για την εποχή τους! Και ξεκινώ από την οικογένειά μου. Την μητέρα μου την λένε Ελένη. Ο προπάππους μου λεγόταν Λεωνίδας. Ο παππούς μου λέγεται Αριστοτέλης (αδερφός της γιαγιάς μου Αντωνίας), ονόματα που προέρχονται κυρίως από το (βλάχικο) γενεαλογικό μου «δέντρο»! Επίσης, από τα παιδιά και τα εγγόνια των παππούδων μου Αριστοτέλη και Δημήτρη Στεργίου δύο έχουν το όνομα «Λεωνίδας», ένα «Αριστοτέλης», ένα «Ελένη», ένα «Αρτεμις» και ένα ακόμα «Φίλιππος, τα οποία προφανώς συνεχίζουν ως «κλαριά» πολύ παλιό γενεαλογικό «δέντρο»! Την απορία μου αυτή έλυσε ο παππούς μου Δημήτρης Στεργίου, ο οποίος, όπως μού ανέφερε, την απάντηση για αυτήν την απορία του την είχαν δώσει οι υπερήλικες – γέροντες της Παλαιομάνινας, με τους οποίους είχε συχνές συζητήσεις ως μαθητής του Γυμνασίου στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1950 και, στη συνέχεια, ως φοιτητής, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Συγκεκριμένα οι γέροντες έλεγαν, λοιπόν, ότι, όταν ο Αλή Πασάς ήταν κυρίαρχος στην περιοχή της Ηπείρου και όλης της γύρω περιοχής έως την Ακαρνανία, η Φιλική Εταιρεία είχε δώσει το σύνθημα (χωρίς φυσικά αυτό να το γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες της περιοχής και της εποχής εκείνης) να δίδονται στα παιδιά τους ολοένα και περισσότερο αρχαία ονόματα. Μάλιστα, όπως του έλεγαν οι γέροι, η αρχαιομανία αυτή είχε βάλει σε υποψίες τον παμπόνηρο τύραννο των Ιωαννίνων και καλούσε έναν – έναν τους οπλαρχηγούς και αρχηγούς κάθε «φάρας» για εξηγήσεις! Φαίνεται ότι οι Ελληνόβλαχοι της Ηπείρου, οι οποίοι επί αιώνες κατέβαιναν  για χειμαδιά στο Ξηρόμερο Ακαρνανίας, το… παράκαναν από υπερβάλλουσα αγάπη στην Ελλάδα και, φυσικά, στις αρχαιοελληνικές ρίζες, που χαρακτηρίζουν όλα σχεδόν τα βλάχικα έθιμα.

Έτσι, λοιπόν, εξηγούνται τα πυκνά αρχαιοελληνικά ονόματα συγχωριανών μου, αλλά και των άλλων πέντε βλαχοχωριών της Ακαρνανίας, των οποίων οι ρίζες εντοπίζονται στην Ήπειρο. Είναι προφανές ότι τα ονόματα αυτά θα ήταν περισσότερα, αν διάφορα ανθρώπινα γεγονότα κατά την περίοδο των τελευταίων 200 ετών, δεν θα είχαν εξαλείψει πολλά από αυτά, όπως ατεκνία ή διαδοχή από κορίτσια.

Παραθέτουμε (κατ΄ αλφαβητικήν σειρά και ενδεικτικά) μερικά αρχαιοελληνικά ονόματα ανδρών, τα οποία υπήρχαν στην Παλαιομάνινα  και στα άλλα πέντε βλαχοχώρια της Ακαρνανίας,  πριν από μερικά χρόνια και υπάρχουν και σήμερα:

1.    Αγαμέμνων

2.    Αλέξανδρος

3.    Άρης

4.    Αριστείδης

5.    Αριστόδημος

6.    Αριστοτέλης

7.    Αχιλλεύς

8.    Διογένης

9.    Διονύσιος

10.  Επαμεινώνδας

11.  Ηρακλής

12.  Θεμιστοκλής

13.  Λεωνίδας

14.  Λυσίμαχος

15.  Μενέλαος

16.  Μιλτιάδης

17.  Νέστωρ

18.  Ξενοφών

19.  Οδυσσέας

20.  Σωκράτης

21.  Φίλιππος

22.  Χαρίλαος

Επίσης, παραθέτουμε μερικά γυναικεία αρχαιοελληνικά ονόματα στην Παλαιομάνινα και στα πέντε άλλα βλαχοχώρια στην Ακαρνανία:

1.    Αθηνά

2.    Αλεξάνδρα

3.    Αλκίπη

4.    Αντιγόνη

5.    Άρτεμις

6.    Ασπασία

7.    Αφροδίτη

8.    Δήμητρα

9.    Ελένη

10.  Ευδοξία

11.  Ισμήνη

12.  Καλλιόπη

13.  Καλλιρρόη

14.  Κλεοπάτρα

15.  Λευκοθέα

16.  Μαρία (πανάρχαιο ελληνικό όνομα)

17.  Μελπομένη (Μέλπω)

18.  Ναυσικά

19.  Πανδώρα

20.  Περσεφόνη

21.  Πηνελόπη

Λιτανεία της Ιεράς εικόνας Ζωοδόχου Πηγής

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στο χωριό μας, παραμόνη της Ζωοδόχου Πηγή τελέστηκε εσπερινός με αρτοκλασία και περιφορά της Ιερής εικόνας. Παρεβρέθηκαν αρκετοί συγχωριανοί καθως  ο Δήμαρχος Ερωτόκριτος Γαλούνης, οι Αντιδήμαρχοι Θεόδωρος Λιβάνης, Βασίλης Τσάρκος , ο Δημοτικός Σύμβουλος Κώστας Γεωργούλας και οι Ιερείς, πατήρ Ανδρέας Μπότας από το Αιτωλίκο και ο πατήρ Κώστας Καττής από το Αγρίνιο.

Ευχόμαστε σε όλους τους συγχωριανούς χρόνια πολλά!

Η Ζωοδόχος Πηγή από την Κωνσταντινούπολη στο … Στρογγυλοβούνι!

Άγνωστες λεπτομέρειες   για την πολιούχο του χωριού μας με τα πολλά θαύματά της και τη ζωοδότρα δύναμή της

Γράφει ο Γιώργος Π. Μπαμπάνης

Με αφοπλιστική ειλικρίνεια δηλώνω ότι δεν γνώριζα, διότι δεν  έτυχε να μού την πει κάποιος , μια σημαντική λεπτομέρεια  για τη Ζωοδόχο Πηγή που γιορτάζει το χωριό μας την Παρασκευή της Διακαινησίμου, δηλαδή την εβδομάδα που ακολουθεί αμέσως μετά το Πάσχα, και κατά  την ωραία εποχή της άνοιξης και μετά την πασχαλινή χαρά και αγαλλίαση.

H Zωοδόχος Πηγή είναι μία εορτή προς τιμήν της Παναγίας, αλλά  δεν έχει σχέση με τη ζωή Της, όπως οι άλλες γνωστές θεομητορικές εορτές, όπως  τα Eισόδια, ο Eυαγγελισμός ή η Kοίμησις της Θεοτόκου. H εορτή αυτή έχει σχέση με τις θαυμαστές επεμβάσεις της Παναγίας για τη  σωτηρία δυστυχών και ταλαίπωρων ανθρώπων που την επικαλέσθηκαν με πίστη. H Zωοδόχος Πηγή μάς υπενθυμίζει τα θαύματα, που έκανε η Παναγία σε ένα ορισμένο ναό της . Κι αυτή είναι η λεπτομέρεια που θα περιγράψω στη συνέχεια, όπως προέκυψε από έρευνα που έκανα στο Διαδίκτυο.

Πριν από 1500 περίπου χρόνια σε κάποια εξοχή της Kωνσταντινούπολης, σ’ έναν έρημο δρόμο, ένας δυστυχισμένος άνθρωπος φώναζε «βοήθεια!». Αλλά κανείς δεν τον άκουγε, καμία σημασία δεν τού έδιναν.  Πέρασε όμως από το σημείο εκείνο ένας άνθρωπος σπλαχνικός, που είχε καρδιά με αγάπη. Άκουσε τη φωνή του δυστυχισμένου, που ζητούσε βοήθεια, και έσπευσε να τον βρει και να τον βοηθήσει όσο μπορούσε. Tον βρήκε σε ελεεινή κατάσταση .Ήταν τυφλός και έμενε εκεί. Kάποιος τον είχε πετάξει εκεί  και τον είχε αφήσει μόνο του.
O τυφλός ήταν πεινασμένος και διψασμένος επί ημέρες. O εύσπλαχνος άνθρωπος, που τον βρήκε, τον πήρε από το χέρι και ο τυφλός του λέει:

―Έχω μέρες να πιώ νερό. Σε παρακαλώ, νεράκι θέλω. Eκείνος έψαξε. Mπήκε σ’ ένα δάσος. Προχώρησε για να βρει πηγή. Δεν βρήκε. Tότε ακούει μια φωνή, μια μυστηριώδη φωνή:

―Δεν χρειάζεται ν’ αγωνιάς. Tο νερό είναι κοντά. Προχώρα και θα το βρεις. Προχωράει αρκετά μέσα στο δάσος, αλλά και πάλι δεν βρήκε καθόλου νερό. Aκούει ξανά τη φωνή:

―Mην απογοητεύεσαι. Προχώρα και θα βρεις.

Προχώρησε λίγο ακόμα μέσα στο δάσος. Kαι τότε εκεί βρίσκει ένα γάργαρο δροσερό νερό. Έδωσε στο διψασμένο να πιει. O τυφλός ήπιε και ευφράνθηκε.Tότε άκουσε πάλι τη φωνή:

―Πλύνε του τα μάτια που είναι τυφλά, και τότε θα μάθεις αμέσως, ποιά είμαι εγώ, που κατοικώ εδώ από πολλά χρόνια.

Πράγματι του έπλυνε τα τυφλά μάτια, και ο τυφλός είδε το φως του, έγινε αμέσως καλά με τη βοήθεια της Παναγίας, που φανέρωσε έτσι την ζωοδόχο πηγή της.

Επειδή σίγουρα θα διερωτάσθε ποιος ήταν αυτός  ο εύσπλαχνος άνθρωπος, διαβάστε τη συνέχεια. Aυτός που έκανε την αγαθή αυτή πράξη ήταν ένας άγνωστος και άσημος στη Pωμαϊκή αυτοκρατορία. Ήταν ένας μικρός, τιποτένιος, ασήμαντος άνθρωπος, που κανείς δεν τον ήξερε και κανείς δεν έκανε λόγο γι’ αυτόν στα σαλόνια της Kωνσταντινούπολης ούτε πουθενά αλλού. Ήταν ένας ταπεινός άνθρωπος μακέλλης στο επάγγελμα, δηλαδή κρεοπώλης. Ήταν ο Λέων. Ποιος Λέων; O μετέπειτα αυτοκράτωρ Λέων ο A΄ ο Θραξ, ο λεγόμενος και Mακέλλης (457-474),  ένας από τους ενδόξους βασιλείς, διότι κατετρόπωσε τους Γότθους. Ήταν αγαθός και πράος.

Aυτόν λοιπόν τον ταπεινό και φιλεύσπλαχνο άνθρωπο, η θεία πρόνοια τον πήρε ύστερα από λίγα χρόνια από τη θέση του κρεοπώλη και τον έκανε αυτοκράτορα της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας του τότε κόσμου, του Bυζαντίου.O Λέων, όταν έγινε αυτοκράτωρ, δεν λησμόνησε το περιστατικό αυτό. Θυμήθηκε τη λεπτομέρεια αυτή της ζωής του, έσπευσε στον τόπο εκείνο και οικοδόμησε εκεί μεγάλο ναό προς τιμήν της Zωοδόχου Πηγής της υπεραγίας Θεοτόκου. Kαι κάτω, στα υπόγεια του ναού αυτού, ανέβλυζε γάργαρο και κρυστάλλινο νερό, το οποίο ήτο θαυματουργό. Στον τόπο αυτό, που λέγεται Mπαλουκλί, συνέρρεαν χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας.

Σημειώνεται ότι το αγιασμένο νερό που βγαίνει από τη γη και θαυματουργεί  το παίρνουν . ακόμη και Tούρκοι και Tουρκάλες πηγαίνοντας   στην εκκλησία αυτή της Kωνσταντινούπολης. Ακόμα επισημαίνεται ότι ο ναός της Zωοδόχου Πηγής γκρεμίστηκε εκ θεμελίων κατ’ επανάληψιν και ανοικοδομήθηκε πάλι από ευσεβείς αυτοκράτορες, και ιδίως από τον ένδοξο αυτοκράτορα Iουστινιανό. O ναός αυτός έχει ιστορία, είναι ιστορικός. Yπάρχει ακόμη και σήμερα και είναι  γνωστός ως ο ναός του Mπαλουκλί, τον οποίο προ ετών, το 1955, οι Tούρκοι βεβήλωσαν. Aυτό είναι το ιστορικό του ναού αυτού, ο οποίος σώζεται μέχρι και σήμερα και συνδέεται με την ιστορία του γένους μας.

Σύμφωνα με μια μαρτυρία του Δημήτρη Κοσσόβα ( Τσιρώνης ) για την ονομασία της Εκκλησίας μας, μετά το χτισιμο της οι χωριανοί έγραψαν όλα τα ονόματα των Αγίων και αφού τα έβαλαν σε κληρωτίδα, το κλήρο για την ονομασία της το τράβηξε ο Φώτης Στόπης.

Με λαμπρότητα γιορτάστηκε η Ανάσταση στο χωριό μας.

Το χαρμόσυνο νέο της Ανάστασης του Ιησού γιορτάστηκε στο χωριό μας και έτσι σε κλίμα κατάνυξης και χαράς οι συγχωριάνοι ευχήθηκαν Χριστός Ανέστη. Το πρωί οι συγχωριανοί μας τήρησαν τις παραδόσεις με το σούβλισμα του οβελία.

Η περιφορά του Επιταφίου στο χωριό μας

Την Μεγαλη Παρασκευή το βράδυ έγινε η περιφορά του Επιταφίου στο χωριό μας στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής. Ο όμορφος στολισμός του επιταφίου έγινε από τις γυναίκες του χωριού.

Καλό Πάσχα

Ο πολιτιστικός σύλλογος των απανταχού Στρογγυλοβουνιτών << Το Ψηλοβράχι>> σας εύχεται Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!

Ο Αχελώος «Ρέου» και οι μύθοι

Όλοι οι θρύλοι που διατηρήθηκαν κατά τη μακραίωνη πορεία του Ελληνισμού επιβεβαιώνονται από την πραγματικότητα στην Παλαιομάνινα

Γράφει ο Γιώργος Π. Μπαμπάνης

Στην Παλαιομάνινα και στην ευρύτερη περιοχή, τη Μάνινα, κυριαρχούν επί εκατοντάδες χρόνια μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις, ενώ έχει γίνει και «θέατρο τραγωδιών» , των οποίων το τέλος όλων σηματοδοτείται, όπως και στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, από «κάθαρση» με την παρέμβαση της «Θείας Δίκης».  Όλοι αυτοί οι μύθοι και οι θρύλοι όχι μόνο διατηρήθηκαν σε όλη τη μακραίωνη ιστορία του Ελληνισμού, αλλά ξεσήκωσαν και τη φαντασία του ελληνικού λαού σε τέτοιο σημείο που στην περιοχή της Μήλας ή της Μάνινας οι κάτοικοι έπλασαν πλήθος παραδόσεις, οι οποίες όλες σχεδόν είχαν ως πυρήνα τους θρύλους αυτούς, αλλά επηρεάζονταν σημαντικά από τα τοπωνύμια, τα αρχαία ονόματα ποταμών και αρχαίων τειχών και ακροπόλεων, τις σπηλιές, τον ορμητικό Αχελώο, την ιερή βελανιδιά του απέραντου δάσους της Μάνινας, τους αρχαίους τάφους και τα μυστήρια και τις  ερμηνείες για τους παράξενους γήλοφους (τούμπα ή τύμβοι)  με τις ψυχές, τους μυσταγωγικούς αρχαίους λιθόστρωτους δρόμους με τους νεκρούς και  τις επιβλητικές κεντρικές πύλες των αρχαίων τειχών.

Ο ποταμός Αχελώος

Ο παππούς μου Δημήτρης Στεργίου στο υπό έκδοση βιβλίο του υπό τον τίτλο «Οι αλαφροίσκιωτοι» αναφέρει στο αντίστοιχο κεφάλαιο για τους μύθους στην περιοχή τα ακόλουθα:

Το έθιμο του «Λαζάρου» στη Παλαιομάνινα, στο Στρογγυλοβούνι και στα άλλα Βλαχοχώρια.

 Γράφει ο Δημήτρης Στεργίου

Την παραμονή της γιορτής του Λαζάρου, στη Παλαιομάνινα και σε όλα τα Βλαχοχώρια, όλα σχεδόν τα παιδιά – μαθητές προετοιμάζονταν τα παλαιότερα χρόνια για το έθιμο του «Λαζάρου». Από τρία ξύλα (συνήθως καδρόνια) ίσου μήκους σχημάτιζαν ένα ισοσκελές περίπου τρίγωνο. Ύστερα, ένα μεγάλο ξύλο.. (συνήθως κι αυτό από καδρόνι) στο ύψος περίπου των παιδιών, έτεμνε τη βάση του τριγώνου αυτού...